Francis Fukuyama. Tarihin sonu və son insan. İstanbul, Gün Yayıncılık, 1999.

20. yüzyılım hepimizi tarih konusunda inanmış karamsarlar haline getirdiğini rahatlıkla söyleyebiliriz. Elbette her birimiz gene de birey olarak sağlığımız ve kişisel mutluluğumuz konusunda iyimser beklentiler içinde olabiliriz. Amerikalıların geleceğe hep umutla baktıkları bilinen bir sözdür. Ama konu, tarihte bir ilerleme olup olmadığı ya da olup olmayaca-ğı gibi daha büyük sorulara geldiğinde, karar tamamen başka türlü belirir. Bu yüzyılın soğukkanlı ve sağduyulu düşünürleri dünyanın, bizim Batıda düzgün ve insancıl politik ilişkiler olarak tanımladığınız bir yönde, liberal demokrasi yönünde geliştiğini öne sürmek için yeterli çıkış noktaları bulamadılar. En derin düşünürlerimiz tarih diye bir şeyin, yani kaba hatlarla da olsa anlamlı bir düzen içinde ilerleyen bir gidişin olmadığı sonucuna vardılar. Kendi deneyimlerimiz de bir yerde geleceğin bize bir ilerleme vaat etmediğini, tersine bizi fanatik diktatörlükler, kanlı soykırımlar, modern tüketim toplumunda yaşamın bayağılaşması ve nükleer kış ya da global ısınma gibi tasavvur edilemez felaketlerin, yeni, hiç yaşanmamış kötülüklerin beklediğini gösterinektedir.