Mekanik Tercümesi, Tercüme-i Hiyel
Müəllif | Ebu’l-‘İzz el-Cezerî |
---|---|
Nəşr olunduğu il | 2014 |
Elm sahəsi | Riyaziyyat və mexanika |
Nəşriyyat | Bilnet Matbaacılık |
Nəşr yeri | İstanbul |
Ebu’l-‘İzz el-Cezerî. Mekanik Tercümesi, Tercüme-i Hiyel. İstanbul, Bilnet Matbaacılık, 2014.
Arapça hîle (hüner, tedbir, çare, yöntem) kelimesinin çoğulu olan hiyel, ilimler tarihinde genellikle “makine bilgisi” veya “mekanik teknolojisi” anlamında kullanılmıştır. Eserin orijinalinde her aletin şekli renkli mürekkeplerle çizilmiş ve çalışması ayrıntılı olarak izah edilmiştir; bu ayrıntılar da çeşitli renklerle gösterilmiştir. Metinde aletlerin genel açıklaması verildikten sonra imal sırasına göre parçaların teker teker yapımı anlatılarak bunların montaj usulü açıklanmış ve en sonda da o aletin çalışması hakkında bilgi verilmiştir. Eserin Türkçe tercümesi ismi zikredilmeyen bir mütercim tarafından yapılmış ve Sultan III. Murad’a (saltanatı: 1574-1595) sunulmuştur. Metniyle birlikte tıpkıbasımı yapılan nüshada aletlerin şekilleri için boşluklar bırakılmış, ancak şekiller çizilmemiştir. Bu çalışmada şekiller Arapça yazma nüshasından alınarak gerekli yerlere konulmuş ve eser daha kullanışlı ve aslına sadık bir hale getirilmiştir.