John Keane . Sivil toplum ve devlet. İstanbul, Ayrıntı yayınları, 1993.

“Sivil Toplum” terimi, Türkiye solunun gündemine ilk kez 1980’li yılların ortalarında girdi ama demokrasi ve siyaset konusunda anlamlı bir tartışma yürütme imkânı olarak kullanılmadan bir kenara atıldı. Klasik anlamda siyasetin tam bir kriz içine düştüğü günümüzde solun, kendine ait kavramları böylesine cömertçe harcama alışkanlığı yüzünden geldiği yer, giderek arkaik ve marjinal bir konuma sürüklenmesi ya da tamamen liberalleşerek kimliğini yitirmesi oldu. Etkili bir sol siyaset üretilemedi, çünkü siyaset yapmanın başka biçimleri, başka alanları tahayyül bile edilmedi. Kapitalizmle farklılaşarak “sahici bir sol alternatif kimlikle” yaşama çabası içinde olunmadı. Bu anlamda, bugün sosyalistlerin önündeki esas sorun “siyasetin yeniden tanımlanması” bizce. Üstelik bu hâlâ mümkün: Bütün geleneksel literatürün taranıp eleştirilmesi, kavramların yeni baştan içeriklendirilmesi koşuluyla...Batı’da son dönemde “sivil toplum” teriminin canlanması etrafında “yurttaşlık”, “kimlik”, “kamusal alan”, “demokrasi” ve “devlet” kavramları çok önemli tartışmaların odak noktası haline geldi.